نوروتراپی رویکردی منحصر به فرد برای درمان مشکلاتی مانند اختلالات اضطراب، افسردگی، میگرن، و سایر اختلالات روانی است که به مغز توجه میکند.
این اصطلاح نوروتراپی، که شامل دو روش نوروفیدبک یا بیوفیدبک میشود، برای آموزش مجدد مغز، ایجاد مهارتهای جدید، یا افزایش عملکرد مغز از طریق تمرینات ذهنی به کار میرود.
علاوه بر این، نوروفیدبک از تکنیکهایی مانند تحریک جریان مستقیم (tDCS)، حبابهای صوتی و تصویری (AVS یا AVE)، و تحریک الکتریکی جمجمه (CES) نیز استفاده میکند که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
نوروتراپی چیست؟
نوروتراپی یک روش بهبود عملکرد مغز در زمینههایی مانند تفکر، احساسات، عملکرد، و … است. این فعالیتها از عملکرد فیزیولوژیکی ما، به ویژه واکنشهای مغز و سیستم عصبی، نمایان میشود. نوروفیدبک فرصتی برای یادگیری جدید ایجاد میکند و مسیرهای جدیدی در مغز ایجاد میکند که به ما خدمات بهتری ارائه میدهد.
مشکلاتی مانند افسردگی و اضطراب زمانی پدیدار میشوند که مغز در الگوها و حالات ناسازگار قرار میگیرد. اغلب این الگوهای نامفید به نوعی به مغز آموخته میشوند.
به عنوان مثال، وقتی که در معرض شرایط تنگنا و شلوغی قرار میگیرید، اضطراب و وحشت تجربه میکنید، اما نوروفیدبک در طول زمان فرآیند بهبودی برای فرد ایجاد میکند.
کاربرد استفاده از نوروتراپی
استفاده از نوروتراپی درمانی موثر برای مدیریت و بهبود عملکرد مغز است که از مزایای بیشماری در درمان انواع بیماریها بهره میبرد. کاربردهای شایع این روش عبارتند از:
- تسکین استرس و مدیریت اضطراب (همچنین هراس): نوروفیدبک میتواند به کاهش استرس و مدیریت اضطراب و هراس کمک کند.
- بهبود خلق و خو و ایجاد انعطافپذیری عاطفی: این روش میتواند خلق و خو را بهبود بخشیده و انعطافپذیری عاطفی را افزایش دهد.
- بالابردن توجه و تمرکز و سایر جنبههای عملکرد اجرایی: نوروتراپی میتواند به بهبود توجه، تمرکز و سایر جنبههای عملکرد اجرایی کمک کند.
- کمک به ترک افسردگی و تفکرات ناامید کننده: این روش میتواند در فرار از افسردگی و تفکرات منفی و ناامید کننده کمک کند.
- برطرف سازی علائم برخی از بیماریها و کمک به بهبود فعالیتهای روزمره: نوروفیدبک میتواند در کاهش علائم برخی از بیماریها و بهبود فعالیتهای روزمره کمک کند.
- افزایش عملکرد شناختی و یادگیری: این روش میتواند عملکرد شناختی و فرایند یادگیری را تقویت کند.
- تقویت انگیزه و انرژی و یادگیری مدیریت هوس، مشکلات عادت و اعتیاد: نوروتراپی میتواند در تقویت انگیزه، انرژی و یادگیری مدیریت هوس، مشکلات عادت و اعتیاد کمک کند.
- کمک به درمان وسواس: این روش میتواند در درمان وسواس نقش موثری داشته باشد.
عوارض استفاده از نوروتراپی
استفاده از نوروتراپی به عنوان یک روش درمانی ایمن شناخته شده است و تاکنون هیچ عوارض جدی یا خطری از استفاده از این روش گزارش نشده است.
افراد برخی ممکن است پس از انجام جلسات نوروفیدبک حالت تهوع را تجربه کنند، که این ممکن است به دلیل استرس یا نگرانیهای حین درمان باشد و در اکثر موارد برای بیماران قابل مدیریت است.
یکی از مزایای این روش این است که تداخلی با داروهای دیگر ایجاد نمیکند، بنابراین شما میتوانید با اطمینان از این تکنیک برای بهبود و درمان استفاده کنید.
اگرچه بیشتر عوارضی که احتمالاً ممکن است پیش بیاید، معمولاً از جنبههای روانی ناشی میشوند و به طور کلی این موارد قابل مدیریت و کنترل هستند. اما همواره مهم است که نوروفیدبک توسط متخصصان مجرب و متخصص انجام شود تا هر گونه عوارض جانبی ممکنه مدیریت شود و به نتیجه مطلوب رسید.
نوروتراپی چگونه کار میکند؟
نوروتراپی یک روش درمانی است که بر اساس تحریک ساختار و یا عملکرد سلولهای مغزی عمل میکند. این تحریک میتواند درونی یا بیرونی باشد، به این معنا که محرک میتواند از داخل خود مغز یا از محرکی خارج از مغز باشد. این محرکها بر روی عملکرد مغز تأثیر میگذارند و بهبود آن را ایجاد میکنند.
روشهای درمانی نوروفیدبک بدون واسطه به سمت درمان واکنشهای مغز میروند و عملکردهای غیر طبیعی را با گذر زمان کاهش داده و برطرف میکنند، همچنین بر میزان عملکرد طبیعی مغز افزوده میشوند. یک نکته جالب این است که خود مغز نیز این تغییرات را درک کرده و در واکنش به آنها، عملکرد خود را تطبیق میدهد.
با این روند، نوروتراپی به عنوان یک روش موثر برای بهبود عملکرد مغز و افزایش عملکرد های طبیعی آن شناخته میشود. این روش میتواند بهبودهای قابل توجهی در ارتباط با تفکر، احساسات، عملکرد و سایر جنبههای مغزی فراهم کند و به افراد کمک کند تا به بهبود و بهبودی در کیفیت زندگی خود دست یابند.
انواع روش های نوروتراپی
در روشهای نوروتراپی، دو نوع اصلی وجود دارد که هر یک دارای ویژگیها و کاربردهای خاصی هستند. در زیر به توضیح هر یک از این روشها میپردازیم:
نوروتراپی همراه با شرطیسازی
نوروتراپی مبتنی بر یادگیری، شرطیسازی و آموزش است که شامل تغییرات نوروپلاستیک درونی است. این روشها میتوانند شامل توسعه مهارتها، افزایش تناسب مغز از طریق ورزش یا ترکیبی از این دو باشند.
برای افزایش خودآگاهی و یادگیری تأثیرگذاری بر فیزیولوژی مغز، بیوفیدبک و نوروفیدبک به عنوان نمونههای برجسته این روشها عمل میکنند.
بیوفیدبک و نوروفیدبک
- بیوفیدبک: این ابزار آموزشی، فعالیتهای فیزیولوژیکی در بدن را اندازهگیری میکند و سیگنالهای در حال تغییر در زمان واقعی را ارائه میدهد. این فرصت را برای توسعه خودآگاهی بیشتر و یادگیری تأثیرگذاری بر فیزیولوژی شما فراهم میکند.
- نوروفیدبک: این شکلی از بیوفیدبک بر اساس اندازهگیری مستقیم فعالیت مغز مانند EEG است. روش نوروفیدبک ILF به عنوان یک کمک درمانی مبتنی بر علائم عمل میکند، که ارتباط و تعامل خوب بین درمانگر و بیمار را حفظ میکند و به بهبود اختلالات بیمار کمک میکند.
با تحریک مغز
نوروتراپی مبتنی بر تحریک مغز، با تحریک عصبی عنصر غالب، مغز را از حالت یا الگوی معمولش بیرون میکشد. این تحریک ممکن است باعث تعادل خودتنظیمی مغز شود و به عملکرد طبیعی مغز کمک کند.
این روش میتواند به موازات سایر اشکال تغییر باشد و ممکن است مغز بهبودهای قابل توجهی را تجربه کند، مشابه تقویت عضلات پس از تمرین ورزشی.
انواع نوروتراپی مبتنی بر تحریک مغز
نوروتراپی مبتنی بر تحریک مغز با اشکال مختلف:
تحریک جریان مستقیم ترانس کرانیال (tDCS)
- توضیحات: شامل اعمال ولتاژ DC به پوست سر برای تحریک یا مهار نقاط فعال در مغز.
- عملکرد: جریان الکتریکی کوچک بین دو الکترود (ممکن است یکی روی سر و دیگری در نزدیکی آن قرار بگیرد) اعمال میشود.
- استفاده: برای اختلالات مختلف از افسردگی تا بهبود حافظه.
- تحقیقات: نشاندهنده نتایج قابل توجه، اما به عنوان یک درمان تجربی مورد بررسی قرار میگیرد.
ابزار صوتی و تصویری (AVE)
- توضیحات: استفاده از نور و صدا برای تغییرات در عملکرد مغز.
- عملکرد: ایجاد تحریکهای صوتی و تصویری برای تحریک فعالیتهای مغزی.
- استفاده: برای تحریک فعالیت EEG آلفا و بهبود عملکرد مغز.
تحریک الکتریکی جمجمه (CES)
- توضیحات: مانند tDCS اما با استفاده از جریان متناوب یا پالسی به جای ولتاژ ثابت.
- عملکرد: الکترودها به لالههای گوش متصل میشوند برای تحریک مغز.
- استفاده: برای تحریک الکتریکی مغز و امکانات درمانی.
این ابزارها نشاندهنده تکنولوژیهای متنوع در حوزه نوروتراپی مبتنی بر تحریک مغز هستند که هر یک با اهداف و کاربردهای خاص خود به بهبود عملکرد مغز و درمان اختلالات مرتبط کمک میکنند.
در آخر، امیدواریم با مطالعه این مطلب اطلاعات مفیدی را در رابطه با نوروفیدبک کسب کرده باشید. برای راهنمایی و همچنین مشاوره میتوانید با کارشناسان مجرب مجموعه کلینیک روانشناسی ژاوامایند در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
نوروتراپی چیست؟
نوروتراپی یک روش درمانی است که بر اصول علوم اعصاب و تغییرات نوروپلاستیک مغز مبتنی است.
انواع نوروتراپی چه میشود؟
انواع نوروتراپیها شامل بیوفیدبک و نوروفیدبک و نوروتراپی با تحریک مغز میشود.
مزایا و فواید نوروفیدبک چیست؟
مزایای نوروفیدبک شامل بهبود عملکرد مغز، افزایش تواناییهای شناختی، کاهش اضطراب و افسردگی، و بهبود کیفیت زندگی است.
نحوه انجام نوروتراپی چگونه است؟
انجام نوروفیدبک شامل استفاده از ابزارهای تحریک مغز مانند tDCS یا CES، بیوفیدبک، و تحریکهای صوتی و تصویری میشود. این روشها توسط متخصصین مغز و اعصاب یا متخصصین نوروتراپی انجام میشود.